Auteur: wouter

(Effectiviteit in de case study)¹

Uit de praktijk komen tegengestelde berichten met betrekking tot de effectiviteit van de injecties; vaak ontstaat een controverse tussen gebouweigenaar en uitvoerend bedrijf over de werkzaamheid van het product. Soms wordt daarbij de noodzakelijk lange droogtijd voor een natte muur als argument gebruikt om een tekortschietende behandeling te camoufleren. In andere gevallen is het onduidelijk of de injectie danwel een gelijktijdig aangebrachte restauratiepleister verantwoordelijk is voor een (in elk geval visuele) verbetering. 

Om de werking van injectiemiddelen te testen werden er vier producten geselecteerd voor injectie van een abdijmuur. Deze producten representeren de voornaamste klassen van producten als aangetroffen bij een marktonderzoek. De selectie omvatte zowel een watergebaseerd product als een product in organisch oplosmiddel en daarnaast een crème. Resp. een siliconaat (kalium methylsiliconaat; % actieve stof niet gespecificeerd) in water, vloeibaar. Een siloxaan (oligomere siloxaan; actieve stof ca. 10 gew.%) in organisch oplosmiddel (isoparaffine), vloeibaar. Een siloxaan (geen verdere omschrijving beschikbaar) in water, vloeibaar. En een silaan (geen verdere omschrijving beschikbaar; actieve stof ca. 80 gew.%), crème. 

Op basis van de resultaten van de vier producten in de beschreven case study, moet worden geconcludeerd dat in dit geval zowel de werkelijke als de potentiële effectiviteit van verschillende producten tamelijk laag was. Een zeer hoog vochtgehalte in de muur (ongeveer verzadiging in de injectiezone) vormt kennelijk een beperking zowel voor het tot stand komen van polymerisatie als voor zijdelingse verspreiding; dit blijkt uit de betrekkelijk lage potentiële effectiviteit van verschillende producten. Er kan worden geconcludeerd dat een hoge verzadigingsgraad in de muur de voornaamste beperking vormt voor de effectiviteit van injectieproducten: zowel het reactieproces als de verspreiding worden negatief beïnvloed. Dit laatste is ook in labonderzoek al eerder aangetoond (Lubelli et al. 2017). Tijdelijke (eventueel kunstmatige) droging van het metselwerk ook na applicatie zou dan ook kunnen helpen de effectiviteit van een chemische behandeling te verbeteren.

(1) Publicatie TU Delft: Nieuwe testmethoden voor injectieproducten tegen optrekkend vocht.

Het waterdicht maken van een kelder of souterrain is een cruciale stap in het ontwerp en de constructie van ondergrondse vertrekken, waarbij de integriteit van de constructie en het behoud van het gebouw centraal staan. Ondergrondse ruimtes zijn vaak vatbaar voor waterinfiltratie door grondwater, regenwater en condensatie, wat kan leiden tot structurele schade, lekkages, en schimmelvorming. Om die problemen het hoofd te bieden worden wanden en vloeren “bekuipt”. Het bekruipen van een kelder verwijst naar de maatregelen die worden genomen om deze ruimtes te beschermen tegen waterinfiltratie en kan verschillende technieken omvatten, afhankelijk van de specifieke omstandigheden van de locatie, het type gebouw en de toegepaste materialen.

De expertise van SeccoPlan®

Een cruciaal aspect van kelderafdichting is het begrijpen en beheersen van zowel positieve als negatieve waterdruk. SeccoPlan® beschikt over diepgaande kennis en ervaring op dit gebied. 

Wat is positieve of negatieve waterdruk?

Bij positieve waterdruk bestrijden we water aan de buitenzijde van een gebouw, bijvoorbeeld een vochtige kelder, onder het maaiveld. Zo houd je vocht echt buiten het gebouw. Bij negatieve waterdruk wordt het water aan de binnenzijde van een gebouw bestreden. In negen van de tien gevallen zijn dit renovatie- of restauratiewerkzaamheden waarbij het niet mogelijk is om de waterdichting aan de buitenzijde aan te brengen omdat het uitgraven van de keldermuur vaak voor vuil puin zorgt, hele hoge kosten met zich meebrengt of gewoonweg niet mogelijk is. Het begrijpen van het type waterdruk is essentieel om de juiste aanpak te kiezen. Positieve waterdruk vereist vaak ingrijpendere, structurele maatregelen aan de buitenkant van de kelder, terwijl negatieve waterdruk meestal kan worden opgelost met interne afdichtings- of ventilatie oplossingen. Een verkeerde diagnose kan leiden tot ineffectieve oplossingen en terugkerende vochtproblemen. Daarom is het aan te raden om bij de geringste twijfel SeccoPlan® in te schakelen voor een grondige inspectie van de kelder.

Het bekuipen tegen negatieve waterdruk

Bij negatieve waterdruk bestrijden we water zoals gezegd aan de binnenzijde van  een gebouw. Kelderbekuiping is hiervoor een geschikte methode waarbij een waterdichte laag aangebracht wordt op de binnenmuren en soms ook – indien noodzakelijk – op de vloer van de kelder. Deze laag vormt een barrière tegen vocht en water dat vanuit de grond door de muren en vloer van de kelder probeert door te dringen. Er wordt een speciale waterdichte cementpleister of vochtregulerende stuclaag aangebracht. Deze laag wordt meestal in meerdere lagen aangebracht om ervoor te zorgen dat er een dikke, robuuste barrière ontstaat. Ook kan het bij het bekuipen noodzakelijk zijn om scheuren in de (kelder)wanden waterdicht te maken en de waterbelasting die via buizen en leidingen binnen kan komen te bestrijden. Dit “bekuipen” is een arbeidsintensief proces dat specialistische kennis en vaardigheden vereist.

1. Injectie tegen optrekkend vocht
2. waterdicht scherm tegen optrekkend vocht
3. Afdichting op het grensvlak tussen de wand en de vloer
4 t/m 8: waterdichte cementgebonden pleisterlagen
9. Saneerpleister voor het
beperken van vocht en
condensvorming
10. Elastische vulling
11. 11 t/m 13 waterdichte kunst-
stofgebonden vloerafwerkingen

*Schematisch overzicht van het bekuipen (mogelijke afdichtingsmaatregelen bij vochtige kelders en souterrains)

Waterdichte vloerbedekking

Niet alleen de wanden komen voor het waterdicht afdichten (bekuipen) in aanmerking. Ook de vloer van de kelder is vatbaar voor waterinfiltratie. Het aanbrengen van een waterdichte vloerbedekking kan helpen om vocht uit de vloer te weren. Dit kan op verschillende manieren worden gerealiseerd, zoals:

• Cementgebonden coatings: Deze worden direct op de betonnen vloer aangebracht en vormen een harde, waterdichte barrière.
• Polyurethaan coatings: Dit type coating vormt een elastische, waterdichte laag die niet alleen waterafstotend is, maar ook bestand tegen scheuren en bewegingen in de vloer.
• Waterdichte betonvloer: Een volledige nieuwe waterdichte betonvloer over de bestaande vloer of ter vervangen van de huidige vloer. 

Het belang van luchtbehandeling en ventilatie

Uw kelder of souterrain is door één van de SeccoPlan® specialisten waterdicht gemaakt, maar wat nu? Cruciaal voor een langdurig effectief droge kelder is niet alleen de behandeling (bekuiping) aan de binnenzijde maar net zo belangrijk is de afvoer van vochtige lucht in de vorm van luchtbehandeling en/of ventilatie. Lees hierover meer in onze blog: De noodzaak van ventilatie bij kelders of souterrains met een woon- en/of leeffunctie.

Verwarmen kan een vochtprobleem vergroten!

Het belang van een juiste diagnose van uw vochtprobleem is cruciaal bij het effectief bestrijden van het vochtprobleem. Indien blijkt dat condensvorming de oorzaak is dan kan verwarmen van de ruimte ineffectief werken. U vergroot hiermee het inwendige condensatiepunt in de muur waardoor de muur als het ware kan gaan “zweten”. Warme lucht condenseert immers tegen de koude buitenmuren. Verwarm uw ruimte daarom altijd in combinatie met ventilatie en gebruik bij voorkeur een stralingsverwarmer of ventilatorkachels om lucht te verwarmen. Dit versnelt verdamping van vocht. Overweeg bij complete renovaties vloerverwarming als uw ruimte als leefruimte gebruikt gaat worden. Vloerverwarming in combinatie met een vlak stookbeleid geeft de minste piekbelasting en levert daarmee het minste risico op condensvorming. In het SeccoPlan® vochtweringssysteem speelt de laatste condens sanerende pleisterlaag SeccoPlan SanaTop dan ook een belangrijke rol bij het beperken van condensatie op het wandoppervlak. 

Duurzaamheid en toekomstig onderhoud

Hoewel het waterdicht maken van een kelder met SeccoPlan® vochtwering effectief is, is het belangrijk om te begrijpen dat alle waterdichte systemen periodiek onderhoud vereisen om hun effectiviteit te behouden. Externe membranen kunnen bijvoorbeeld door de jaren heen worden beschadigd door beweging van de grond, waardoor ze minder effectief worden. Regelmatige inspecties en herstellingen kunnen noodzakelijk zijn om de eigenschappen van het systeem te waarborgen. Dat maakt SeccoPlan® waar met een goed en waterdichtplan!

Het injecteren van muren tegen vocht is een veelgebruikte (kostbare) methode, maar biedt in veel gevallen geen of weinig resultaat. Zodra er een vochtprobleem ontstaat staan tal van bedrijven klaar om dit probleem, zonder garantie, middels injectie voor u op te lossen. Dit alles begint met een verkeerde diagnose van het vochtprobleem dat vaak dynamisch van aard is. Injecteren is mogelijk alleen effectief bij opstijgend vocht (vocht dat via capillaire werking uit de grond omhoog trekt). Echter, realiseer u dat bij het injecteren van optrekkend vocht tevens injecteert tegen zakkend vocht. Het is ook niet voor niets dat de RCE (Rijksdienst Cultureel Erfgoed) en tal van onderzoeksbureaus die op dit gebied gespecialiseerd zijn, zeer sceptisch zijn over het toepassen van injectiemiddelen bij (monumentale) gebouwen die een onomkeerbare (niet reversibele) schadelijk uitwerking kunnen hebben op het metselwerk. 

Een verkeerde diagnose van het vochtprobleem leidt altijd tot onnodige kosten en blijvende schade. Daarnaast zijn niet alle muren geschikt om te injecteren. Muren met isolatie of waterdichte membranen reageren vaak niet goed op deze methode. Ook muren met ernstige constructieve schade, zoals scheuren in de fundering of een te hoog vochtgehalte, zijn moeilijk te behandelen via injectie . Daarnaast kunnen materialen, zoals beton of metselwerk met holle ruimtes specifieke injectiemiddelen vereisen. In de praktijk zien we ook vaak dat er fouten gemaakt worden tijdens de uitvoering. Onjuiste boorafstand, boorhoek of -diepte, creëren een onderbroken barrière, waardoor vocht blijft doorsijpelen. Gebruik van inferieure materialen, goedkope injectiegel of verkeerde producten (bijv. niet zoutbestendig) kunnen chemisch reageren met de muur of onvoldoende uitharden. Onvoldoende voorbereiding, het niet verwijderen van aangetast pleisterwerk of verf voorkomt dat het injectiemiddel goed in de muur trekt. Na injectie duurt het vaak maanden voordat muren volledig droog zijn (bijv. 8-12 maanden voor muren van 20-30 cm dik). Te snel herstelwerk, zoals verven of pleisteren, kan vocht-insluiting veroorzaken.

Als het vochtprobleem wordt veroorzaakt door dynamische belasting, zoals doorslaand vocht, condensatie, lekkages of een hoge grondwaterstand, zal injecteren dus in veel gevallen geen of onvoldoende oplossing bieden. Het aanbod van vocht in kelderconstructies is zoals gezegd in veel gevallen dynamisch. Wisselende grondwaterstanden zorgen voor een dynamische vochtdruk in de constructie met als gevolg optrekkend of doorslaand vocht in dampvorm of zelfs in de vorm van lekkages (levend water). Een ander dynamisch aspect is inwendige condensatie of dauwpunt in de (geïsoleerde) buitenmuren. De temperatuur van de buitenmuur wordt deels bepaald door de temperatuur van de grondslag en deels door de omgevingstemperatuur in de kelderruimte. Door een temperatuur verschil in de constructie ontstaat een dauw- of condensatiepunt. Het vocht dat hier condenseert verplaatst zich veelal door de constructie ten gevolge van de capillaire werkingen van de ondergrond. Een ander dynamisch gegeven is de sterk toegenomen piekbelasting van regenwater door klimaatverandering. Grote hoeveelheden neerslag zorgen voor een directe vochtbelasting van de kelderwand indien deze aan de buitenzijde niet waterdicht is behandeld tegen positieve waterdruk. Een ander interessant artikel over een uitgevoerd onderzoek van de TU Delft over de effectiviteit van injecteren vindt u onder downloads.